Марта Аммосова
Конспект НОД по рассказу Николая Якутского «Булчут угэстэрэ»
Образовательные области: познавательная
Группа: подготовительная
Интеграция видов деятельности: познавательная, коммуникативная, исследовательская, физическая.
Вид занятия: игровая, коммуникативная, познавательно-исследовательская.
Формы образовательной деятельности: фронтальная, индивидуальная.
Цель: через разные приемы и методы закрепить и развивать речь детей по рассказу Н. Якутского «Булчут угэстэрэ».
Задачи:
Публикация «Конспект НОД по рассказу Николая Якутского „Булчут угэстэрэ“» размещена в разделах
Образовательная: закрепление, развитие и обогащение словарного запаса детей, учить составлять предложение и связный описательный рассказ.
Воспитательная: учить уважать профессию охотника, к его традициям и обычаям, любить природу.
Развивающая: развивать гендерные особенности через ознакомление с профессией охотника, развивать эмоцию; обращать внимание детей на выразительные средства, развивать умение рисовать на «песке»; творческую активность, поддерживать потребность в самоутверждении, развивать ловкость и быстроту.
Планируемый результат: пересказ рассказа по этапам «Булчут угэстэрэ», самостоятельное составление короткого связного рассказа.
Подготовительная работа: чтение рассказа Николая Якутского «Булчут угэстэрэ», встреча с кадровым охотником, «Мунхалааьын» развлечение, выставка рисунков по рассказу Н. Якутского «Булчут угэстэрэ».
Оборудованиелар: проектор, ноутбук, экран, картинки, карта с этапами.
Этапы образовательной деятельности:
- вводная часть;
- основная часть;
- заключительная часть.
В ходе образовательной деятельности сочетаются различные формы работы:
- групповая;
- индивидуальная.
Дьарык хаамыыта:
(Видеоролик. Саха сирин кыьына. Тыа иччитэ Баай Байанай костор)
Тыа иччитэ Байанай: (алгыс)
- Былыр былыргаттан саха омук хорсун хоодуоттара, куустээх уоланнара сугуруйбут тыа иччитэ Баай Байанай эьигини, эдэр ыччаттары, кэлэр кэскиллэри, саха омук торут дьарыгар, булчут идэтигэр уьуйда5ым буоллун. Эьигиттэн мындыр ой, тобулла5ас толкуй, сымса сырыы, туллубат тулуур эрэйиллэр. Моьоллору туораан «кырдьа5аьы» буллаххытына булчут урдук аатын сугуоххут. Ситиьии сиэттистин! Домм (О5олорго моьоллоох карта кордорор)
Иитээччи: -Оголоор, Баай Байанай бу картанан моьоллору туораанныт «кырдьа5аьы» булун диэтэ. Хайа, корун эрэ, ханнык эрэ кэпсээннэ баар тугэннэр дии! Ханнык кэпсээний? Ким суруйбутай? (Оголор эрдэ истибит Николай Якутскай суруйбут «Булчут угэстэрэ» диэн кэпсээнин ааттыыллар).
Иитээччи: -Булчут диэн кими этэллэрий?
О5олор: - Булчут кунду туулээ5и, адьыр5а кыыллары эккирэтиьэн, суолунан сонордоон бултуур киьини этэллэр, …
Иитээччи: Кырдьа5ас диэн кими эппитий?
О5олор: эьэни ытыктаан «кырдьа5ас» дииллэр.
Иитээччи: -Бугун эьиги бу картанан моьоллору туораан булчут идэтигэр уьуйуллуоххут.
Бастакы моьол «Викторина» (Иитээччи о5олору «Булчут угэстэрэ» диэн кэпсээнинэн боппуруостарга эппиэттииллэрин быьааран ойдотор.)
Иитээччи: (боппуруостарга соп, чуолкай, ситимнээх этиини онорон эппиэттииллэрин ситиьии)
-Бу кэпсээннэ дьыл ханнык кэмэ ойууланарый?
-Автор хаьыс кылааска уорэнэрий?
-Хаьыа буолан бултуу барбыттарый?
- Хаьыс хонуктарыгар хаар туспутуй?
- Хаарга ханнык кыыллар суоллара хаалбытый?
-Хаары ханнык кыылга тэннээбиттэрий?
-Эьэ ар5а5ын хаьыс хонуктарыгар булбуттарый?
- Бу кэпсээн того «Булчут угэстэрэ» диэн ааттаа5ый?
Иккис моьол: хамаанданан оонньуу: «Кыыл суолун таай» (икки хамаанда5а арахсан оонньуу)
Сыала: кыыл суолун «хаарга» чуолкайдык, о5о таайар гына илиинэн оноруу; о5о толкуйдаан онорон корорун сайыннарыы; хамаанданан хомуллуулаахтык улэлииллэрин ситиьии.
Хамаандаттан биир о5о тахсан мааннай куруппа5а кыыл суолун илиитинэн онорор. Утары хамаанда о5олоро ханнык кыыл суола буоларын таайаллар.
Уьус моьол: «Тэннээьин»
-Кэпсээннэ маннык этии баар: «Айаннаабаппыт иккис хонугар хаар тустэ. Хара тыа, хонуу сыьыы кырса манан хаарынан бурулуннэ.»
-О5олоор, хаары тугу кытта тэннээбиттэрий? Уонна оссо … хаары туохха тэнниэххэ собуй? (О5олор «кырса манан хаар» диэн тылы атын тылынан солбуйаллар, этиини ситимнээхтик санараллар).
Тордус моьол: хамсаныылаах оонньуу: «Кыыллар хамсаныылара»
Сыала: обугэ хамсаныылаах оонньууларын оонньотуу, сымса, тулуурдаах, дьулуурдаах буолууну ситиьии.
(Обугэ хамсаныылара - кырынаастааьын, куобахтааьын. Хас биирдии хамаанда «кырынаастыыр», «куобахтыыр». Биир хамаанда уопсай холбоон онорбутунан сууммаланар.)
Бэьис моьол: «Кэпсээннэ ай»
Сыала: элбэх тыллаах этиини оноруу, кэпсээн тутулун уорэтии, тыл баайын ханатыы, ойуулаан- дьуьуннээн кэпсиир дьо5уру сайыннарыы, хамаанданан сонноьон улэлиири салгыы сайыннарыы. (Хамаанда5а эьэ5э сыьыаннаах модель ойуулаах хартыыналары тунэтиллэр. Хас биирдии хамаанда ойуулары бэрээдэгинэн уураннар «Эьэ» туьунан ситимнээх кылгас кэпсээн онороллор.)
Иитээччи:- Бары моьоллору аастыгыт Баай Байанай «кырдьа5аьын» булбуппутун хоьоонунан этиэ5ин.
Тыатаа5ы
Тыатаа ы, о онньор
Тыа а суох ктэнэр,
Кумахха онньо ор
Суолларын т эрэр
Арай субу иннигэр.
Ааспыт буолар кини,
Ол аата биллэрэр
Эйиэхэ эйэни.
Э эни эн адьас
Кыы ырдар буолума,
Барыа а кырдьа ас
Бэйэтин суолунан.
(О5олор хоьоон аа5аллар.)
Видеоролик. Баай Байанай костор. (О5олор Баай Байанай иннигэр соьургэстээн олороллор)
Баай Байанай: Баай хара тыа даллаах, кэриэн хара тыа тиэргэннээх, барыылаах Баай Байанай буолабын! Угус моьоллору туораанныт, тобулла5ас толкуйдаах, сымса сырыылаах, мындыр ойдоох, саха омук торут дьарыга Булчут угэстэрин биллигит, «Эдэр булчут» аатын суктугут. Котор кынаттаахпынан кундулуом, комус хатырыктаахпынан хата5алыам. Домм!
Тумук. Рефлексия. (О5олор бэйэлэрин санааларын, тугу билбиттэрин, собулээбиттэрин этэллэр)
Рефлексия кэмигэр тугу хас биирдии о5о тус бэйэтигэр тугу ситиспитин, сыыспытын, оссо тугу билиэн, оноруон ба5атын туьунан кэпсэтэллэр.
Тумуктээьин, инникитин оссо туох буоларын кэпсээьин, о5олор улэлэрин биьирээьин.
