Лилия хабипова
Авторская методическая программа «Туган авылым-Тайсуган»
Анлатма язуы
Ватан –кешелрне хрмте м ркем хозурында тора торган кадерле бер мактанычыдыр. Шуны чен малыгызны кызганмагыз, кчлрегезне аямагыз,Ватан хакына болай фидакарь булмаган кеше анда яшрг лаек тгелдер.
Риза Фхреддин
Бгенге трбияче алдында торган гаять зур, аваплы бурычларны берсе -балаларны кечкендн слтле, заман талплреннн чыгып эш ит бел торган, рухи м физик яктан камил шхес трбиял. Шул рттн бала з чиратында туган илебезне, аны телен яратучы, з миллтене мдниятен, кркм йолаларын, гореф-гадтлрен, з тарихын хрмт итче д булырга тиеш. мондый зыялылык, ватанпрврлек халкыбызны р лкд туплаган акылын, аны тормыш трибсен алау –зене туган ягыны, аны тарихын, яшгн нигезене, кешелрен яхшы белгн очракта гына формалаша ала.
Публикация «Авторская методическая программа „Туган авылым-Тайсуган“» размещена в разделах
Без,трбиячелр, з чиратыбызда р балада туган ирен, халкын, илен сюче ген тгел, шулар чен ртрле корбаннарга зер булырлык кеше; кече яшьтн к яхшыны начардан, беклекне тбнлектн аерырга йртеп, милли зага м гражданлык эшен ия булырлык шхеслр, Ватанны лаеклы уллары м кызлары трбиялрг тиешбез.
Чыннан да халкыбызны тарихын бел, телен-динен хрмт ит, миллт чен борчылу, гореф-гадтлрен, ыр-монарын кел аша ткр бала зиенен баета, кел офыгын кийт. Туган як турында йрнгнд, шби-бабаларыбызны мгънле тормышын крсткн шгыльлрен, нрлрен, гореф-гадтлрен балалар келен салып калдыру кирк.
леге программа федераль длт белем бир стандартына (ФГОС) нигезлнеп, укыту методик комплектын кулланып, 5-6 яшьлек авыл балалар бакчаларында трбиялнче балаларга туган авылны тирнтен йрт чен тзелде.
Программа балаларда з авылы тарихына, халыкны сакланып калган мдни хзинлрен мхббт, балаларда гореф-гадтлр м изге йберлр, туган тбкне мдни мирасына сакчыл караш трбиял ммкинлеклрен испк алып эшлнде. Программа сабыйларда милли за м милли мдният формалаштыруга, мдни мираска хрмт трбиялрг булыша. Бу балаларны рьяклап, кпкырлы сешен ирешерг ммкинлек бир. Эшчнлект балаларны мсткыйль фикер йртен, буш вакытларын дрес ткрлрен, эзлнчн, игътибарлылыгын стерд м аа иткчелек итд ммкинлек туа. Ул туган авыл турындагы белемнрне арттыру, эзлнчнлекне, интеллектлылыкны стерм иади слтне ачуны да з эчен алган.
Программа балаларда туган як, туган авыл турындагы белемнрен кийт, хезмт сючнлек арттыру, актив фикер йрт осталыкларын м иади слтлрен баету, хлакый алы шхес трбиял, патриотик трбияле сламт яш рвеше алып баручы балалар трбиял максатын испк алып тзелде.
Программаны тп максаты : туган авылны, аны тарихын белгн, атаклы шхеслрен, халыкны горреф-гадтлре белн кызыксынсынган, бар белгнен ана теле- татар теленд чмста иткер алган шхеслр трбиялг корылган.
Схнлштерелгн кренешлр, хикя, киятлр, гмлр ткр ярдменд балаларны сйлм теле, аы, аралашу кнекмлре с, з- зен ышанычы ныгый. Туган як табигате белн хозурлану, экскурсиялр оештырут ярдменд табигатьк эмоиналь уай караш трбиял; халкыбыз йолаларына, сгатен карата мхббт трбиял, горурлык хислре булдыру, авыл тормышы белн кызыксындырып, хлакый-патриотик тойгылар формалаштыру; белем м трбия бирне зара бйлнешле булуын кз алдында тоту бурычлары куелды.
Ктелгн нти: з чорыны, миллтене барлык сыйфатларына ия булган, зене чыгышын белгн, туган ягын, халкын, миллтен, динен хрмт ит м ярата торган, аны мнфгатьлрен кайгыртып яшрг слтле булган иат кешесе, башка миллт вкимллрен дплелек тойгысы м ихтирам белн карый белче зыялы балалар трбиялг иреш.
Тематик план
№
Тема Эшчн-
лек
саны
1 “Туган илем- ирк глем” 1
2 “ткй шикр- нкй бал” 1
3 Урман почмагына сяхт 1
4 “Ата-бабалы кеше –тамырлы имн” 1
5 “Олыласа олыны, олыларлар зене” 1
6 Авылым тарихы 1
7 “Икмк –тормыш тоткасы” 1
8 Смбел. Смбелне кем бел? 1
9 “Эне-мрн тегелгн,
Сйлн белн чигелгн. татарны киемнре” 1
10 Авылымны истлекле урыннары 1
11 Минем туган йорт 1
12 “Кояш янында –ылылык, ана янында – изгелек” 1
13 “Дньяда хезмт икн –кешене кеше иткн”. 2
14 “Звыкта бхс юк” 1
15 Авылым табигате 1
16 Халкым минем 1
17 Йолалар 1
18 “Заманына кр е, ен кр ке” 1
19 Халык авыз иаты 1
20 Дини бйрмнр 1
21 “р халыкны з ашы” 1
22 “И татлы тел –туган тел, анам сйлп торган тел” 1
23 “Ана –бек исем” 1
24 Авылымны танылган шхеслре 1
25 “Эш сйгнне, ил сйгн” 1
26 “Уйнап-клеп, ырлап-биеп яшикче дньяларда” 1
27 “Белзегем, йзегем, киярмен ле зем. ” 1
28 “Кунак булса, тыйнак бул” 1
29 “Без, без, без идек. ” 1
30 “Шагыйрьлрг бай халкым” 1
31 “Сезне оныту ммкин тгел. ” 1
32 Мгелек йорт 1
33 “Борын-борын заманда, яшгн,ди, булган, ди. ” 1
34 “Туган ил – туган йорт” 1
Кулланылган дбият
1. Балалар бачасында бердм белем бир эшчнлеге/ З. М. Зарипова., А. Х. Габдрахимова, А. Т. Минникаева – Казан: 2013.
2. И гзл тел – туган тел/ М. Ф. Кашапова. - Казан: Школа, 2009.
3. И татлы тел – туган тел/ М. Ф. Кашапова. - Казан: Мгариф, 2004.
4. Балалар фольклоры/ К. М. Минуллин. - Казан: Мгариф, 2000.
5. хлак нигезе – матур гадт/ К. В. Закирова, Р. Кадыйрова. - Казан: Мгариф, 2004. Татар халык иаты: Тарихи м лирик ырлар. – Казан, 1988.
Татар халык иаты: Табышмаклар. - Казан, 1988.
Татар халык иаты: Мкальлр. – Казан, 1987.
Татар халык киятлре. – Казан,1989.
Ал кирк, гл кирк: Уеннар китабы. - Казан,1995.
Р. Уразман Татар халкыны йола м бйрмнре. - Казан, 1992.
